Duke Ellington: begin 1930 - het crisisjaar

Duke Ellington early 1930: the Year of the Depression (English) Duke Ellington: begin 1930 - het crisisjaar. (Nederlands)

Duke Ellington en het scheermesincident.
DUKE ELLINGTON: BEGIN 1930 - HET CRISISJAAR
Hans Koert

Deze week is het 111 jaar geleden dat één van de grootste bandleiders, pianisten en componisten geboren werd in Washington DC : Edward Kennedy Ellington, beter bekend als de Duke. Tachtig jaar geleden trad hij op in de Cotton Club in Harlem ( NYC) en kreeg hij met zijn orkest, The Cotton Club Orchestra, steeds meer bekendheid. In dat 12-mans orkest zaten musici als Johnny Hodges, Cootie Williams, Juan Tizol, Harry Carney en Barney Bigard, die naam zouden maken in het orkest.

Duke Ellington (1899-1974)

Er waren in die tijd heel wat bands in Harlem, maar dat van de Duke was ongetwijfeld het beste - zelfs "beter" dan dat van Fletcher Henderson ( maar dat mocht er ook zijn !!). De populariteit van dit orkest was vooral terug te voeren op het feit dat de Duke een geweldig goede componist was, die zijn arrangementen schreef voor de musici in zijn band persoonlijk en geen nummers componeerde, die door elk orkest gespeeld zouden kunnen worden. Elk lid van het orkest kon zich zo ontwikkelen tot vakkundige solisten. De CD Harlem Jazz 1925-1937 op het Audio Park label geeft een fraai tijdsbeeld van deze periode met de orkesten van Ellington en Henderson.

Luister maar eens naar een fragment uit de film Black and Tan, gemaakt in augustus 1929 en uitgebracht in december van dat jaar, dat begint met een duo van Duke aan de piano, die Arthur Whetsol een nieuw thema aanleert, gespeeld in de zgn. "jungle style". Het tweede deel komt uit de film Check and Double Check uit 1930. Het nummer heet Old Man Blues. Wat een geweldige muziek !!

Duke Ellington - piano, composer - Fred Guy - banjo - Wellman Braud - bas - Sonny Greer - slagwerk - Arthur Whetsol, Cootie Williams, Freddy Jenkins - trompet - Joe "Tricky Sam" Nanton - trombone, Juan Tizol - ventieltrombone - Johnny Hodges, Harry Carney, Barney Bigard - rieten

Duke Ellington and his Cotton Club Orchestra

In 1927 werd Irving Mills zijn manager en impressario; hij zou Duke Ellington op de kaart zetten als internationaal beroemd artiest. Hij werd een vermogend man o.a. dankzij de vele composities, die hij kocht en op zijn naam kon zetten. Ook organiseerde hij honderden opnamesessies voor radio en plaat en daardoor kon het orkest van Duke Ellington begin jaren dertig blijven groeien in populariteit waar andere bands de broekriem moesten aanhalen vanwege de crisis. Helaas (!) zong Mills ook zo nu en dan tijdens deze opnamesessies. In 1930 verhuisde Duke Ellington definitief van Washington naar New York City, the place to be in die dagen. Hij ging wonen aan de 381 Edgecombe Ave., apt. 142, samen met zijn moeder Daisy ( die hier geen last van haar astma meer had (!)), zijn zus Ruth en zijn zoon Mercer. Zijn huwelijk met Edna was op een scheiding uitgelopen en Duke scharrelde met de knappe actrice Fredi Washington. Tijdens één van hun ruzies had Edna Duke met een scheermes gesneden. Edna cut him ..... ( = Edna sneed hem .....). He was living on Seventh Avenue somewhere around there, in one of those apartment buildings ...( = Hij woonde toen ergens in de buurt van de 7th Avenue, in één van die appartementengebouwen.). That big scar on the side of his face? His wife did that to him .... (= Dat litteken op zijn gezicht? Dat heeft zijn vrouw gedaan!) vertelt Barney Bigard. Zijn zoon Mercer herinnert zich over dit incident: He probably hadn't come home for two or three days and he and mother got into a tremendous fight, in the course of which she got hold of this knife and slashed across the face ( = Hij zal wel weer een paar nachten weggebleven zijn en dat mondde uit in een geweldig gevecht, waarbij zij dat mes te pakken kreeg en uithaalde over zijn wang) ( Reminiscing in Tempo (Stuart Nicholson) p.101).

Duke Ellington's band - 1930
De band van Ellington werd beroemd door de zgn. jungle style, a type of jazz that incorporated pseudo-African musical effects - especially pounding tom-toms, unusual harmonies, "primitive" scales ( usually pentatonic and whole-tone), and muted, growling bass lines ( = een jazzstijl, dat pseudo-Afrikaanse muzikale effecten toevoegde, zoals tom-toms,ongebruikelijke harmonieën, "primitieve" toonsoorten ( meestal pentatonische toonladders em hele tonen) en gestopte, growling baslijnen) ( Mark Tucker in de New Grove Dictionary of Jazz). Het volgende fragment is de afsluiting van de film Black and Tan, waarin je de growling jungle style mooi kunt herkennen.

Foto uit de film: Black and Tan (1929)

In 1930 maakte hij tientallen opnamen, dankzij Irving Mills, die hen soms tweemaal per week de opnamestudio in trok voor opnamen op gerenomeerde labels als Victor, Okeh ( Harlem Footwarmers), Brunswick (Jungle Band), maar ook, onder verschilende schuilnamen, op budgetplaten als Hit of the Week ( Harlem Hot Chocolates), Conqueror ( Ten Black Berries), Diva en Clarion ( Mills' Ten Black Berries). Het eerstgenoemde label, Hit of the Week, bracht twee 78-toeren platen uit, op karton, die als "Hits" van de week in de krantenkiosken verkocht werden. Het zijn nu gezochte verzamelaarsobjecten en binnenkort krijgen ze een plaatsje in het zgn. Durium80 project op de Hit of the Week blog. Mis het niet !!

Sing You Sinners - Harlem Hot Chocolates ( Hit of the Week 1045) ( Verzameling Hans Koert )
Je kunt luisteren naar Sing You Sinners door het orkest van Duke Ellington, hier verscholen achter de naam Harlem Hot Chocolates. De zanger is Irving Mills zelf.

Hans Koert

keepswinging@live.nl

Duke Ellington's populariteit was 80 jaar geleden nog steeds groeiende .... Hoewel de Depresssie meedogenloos om zich heen sloeg en heel wat orkesten gereorganiseerd moesten worden of alles moesten aannemen om maar aan werk te komen, lijkt het de Duke tamelijk voor de wind te gaan, maar op het persoonlijk vlak was het niet allemaal rozengeur en maneschijn, gezien het litteken op Duke's wang. Keep Swinging belicht deze eerste maanden van 1930 op de dag nadat de Duke 111 jaar oud geworden zou zijn .... Mis het niet - vraag de wekelijkse nieuwbrief.

( tekening Early Jazz Greats: R. Crumb)


Retrospect
Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions